Muşun en meşhur yemekleri ve eşsiz tatları burada.
ALPARSLAN DİYARI-Dağlarla çevrili düz bir plato üzerine kurulu olan Muş, Doğu Anadolu bölgesinin güzide bir şehridir. Doğu Anadolu bölgesinde hâkim olan karasal iklimin etkisi altında olan Muş’ta kışları oldukça uzun ve soğuk geçer. Bu durum şehrin yemek kültürünü de etkilemektedir. Geçimini hayvancılık ve tarımla sağlayan Muş halkı, yazın toplayıp kuruttuğu sebzelerle kışı geçirir. Ayrıca peynir, çökelek, hayvansal yağlar, kavurma gibi yiyecekler de yazın hazırlanarak kışın ağır şartlarında tüketilir.
Oldukça zengin bir mutfağa sahip olan ülkemizin her ilinin olduğu gibi Muş’un da kendine özgü lezzetleri vardır. Hayvancılığın gelişmiş olmasından dolayı et yemeklerinin ayrı bir yeri vardır. Et yemeklerine bol baharatlar eşlik eder ve gelen ziyaretçileri lezzet yolculuğuna davet eder. Et yemeklerinin yanı sıra Muş dağlarında yetişen otlar da Muş mutfağında önemli bir yer tutar. Muş köftesinden hez dolmasına, keşkekten çortiye kadar tüm Muş yöresel yemeklerine yer verdiğimiz listemize bir göz atın.
HEZ DOLMASI
Ülkemizin birçok ilinde birçok çeşit dolma yapılmakta ve herkes tarafından sevilerek tüketilmektedir. Her ilimizin kendine has bir dolma çeşidi olduğu gibi Muş yöresel yemekleri listesinde de lezzetiyle fark yaratan bir dolma vardır. Muş’un yöresel yemekleri arasında yer alan hez dolması, lahana dolmasının en güzel halidir.
Başka şehirlerde kıyma ile yapılan dolmanın aksine hez olması bol kuşbaşı etle yapılır. Etli, bol baharatlı ve pirinçli harç lahanaların içine doldurularak sarılır ve kısık ateşte ağır ağır pişirilir. Bu yemeğe lezzetini veren Muş dağlarında yetişen hayvanların etinden yapılmasıdır. Muş’ta misafir sofralarının en güzel yemeklerinden biri olan hez dolmasını şehirde tadılması gereken lezzetlerden biri.
Muş’un sevilen lezzetlerinden biri olan Çorti, lahana ve baharatla yapılan bir çeşit turşudur. Turşu olarak adlandırılmasına rağmen sirke kullanılmadan yapılır. Lahanalar üzerine baharat serpilerek bir küpün içine doldurulur ve turşu gibi ekşimesi beklenir. Muş’ta yazın yapılıp kışın tüketilen lezzetlerden biri olan Çorti, Muş’ta yetişen lahanalarla yapılırsa lezzeti de bir başka olur.
Çorti şehirde, köftelik, içmelik ve tandırda olmak üzere üç farklı şekilde pişiriliyor. En çok tercih edileni ise bulgurlu köftelerin soğan, reyhan ve lahana ile kaynatılması ile yapılan hali. Tam bir probiyotik kaynağı olan çorti, lezzetini baharatlardan alan oldukça lezzetli, doyurucu ve hafif bir yemek. Başka şehirlerde pek bulmanız mümkün olmayan bu lezzeti mutlaka denemelisiniz.
Et yemekleri ile ünlü bir şehir olan Muş mutfağında oldukça lezzetli hamur işleri de bulunmakta. Muş böreği de bunlardan biri. Her ne kadar hamur işi olsa da Muş’a özgü bu yemeğin içinde yine et var. Muş kahvaltılarından akşam yemeklerine her öğünde sevilerek tüketilen Muş böreği elde incecik açılan hamurun içerisine kıyma konulmasıyla hazırlanıyor.
Her yörenin kendine has bir böreği olduğu gibi Muş’un da Muş böreği var. Muş böreği tadacağınız en lezzetli böreklerden bir tanesidir. Bol soğanlı, kıymalı ve baharatlı harçla hazırlanan böreğin üzerine eritilmiş tereyağı gezdirilerek fırına verilir. Piştikten sonra çıtır çıtır ağızda dağılan bir lezzet çıkar ortaya. Şehir merkezinde birçok yerde bulabileceğiniz Muş böreğini mutlaka denemelisiniz.
Muş’un yöresel yemekleri arasında ilk sıralarda yer alan Muş köftesi, Muş evlerinde neredeyse haftada bir defa pişirilen enfes bir lezzet. Tadına doyum olmayan Muş köftesini diğer içli köftelerden ayıran en büyük özellik içi gibi hamurunun da etli olması ve kızartarak değil haşlanarak tüketilmesi.
İyice yoğrulan bulgurlu ve etli hamur incecik açılarak içine nefis baharatlı harç konulur. Suda haşlandıktan sonra ilk sıcağı çıkınca üzerine tereyağlı salçalı sos ve isteğe göre sarımsaklı yoğurt eklenerek servis edilir. Yapılışı zahmetli ama lezzeti efsane olan Muş köftesi, Muş’a yolunuz düşerse mutlaka tatmanız gereken lezzetlerden biridir.
Eskilerden günümüze kadar gelen ve Muş yöresel yemeklerinin arasında yerini koruyan bir lezzet olan domatesli lahana dolması, lahana dolmasının en güzel halidir. Muş halkı tarafından sıklıkla tüketilen domatesli lahana dolması, özellikle kış aylarında akşam yemeği sofralarını süsler. Hem lezzetiyle hem de görüntüsüyle iştah açan yemek, Muş’un parmak ısırtan lezzetlerinden biridir.
Dolma denilince insanın aklına öncelikle pirinç gelir ancak bu dolma bu algıyı yıkmaktadır. Bulgurla ve kıyma ile yapılan dolma bulgurla yapılan dolmaların daha lezzetli olduğunu ispatlar nitelikte. Kıyma ve bulgurdan oluşan harç lahana yapraklarının içine konularak sarılır. Tencereye domatesle birlikte konularak pişirilir. Servis sırasında da üzerine kızdırılmış tereyağı gezdirilir ve ortaya damakları şenlendiren bir lezzet çıkar. Dolmanın asıl tadını ise içindeki domates suyu verir. Size bildiğiniz dolmaları unutturacak olan domatesli lahana dolmasını mutlaka denemelisiniz.
Geleneksel Türk mutfağının en eski yemeklerinden biri olan keşkek, Sivas, Manisa, Edirne, Sinop, Samsun, Tokat ve Muş gibi birçok ilin yöresel yemekleri arasında yerini alır. Muş mutfağında da önemli bir yere sahip olan keşkek, uzun yıllardan beri düğünlerin, bayram sofralarının, kalabalık akşam yemeklerinin vazgeçilmez yemeği olmuştur.
Buğday ve etin iyice harmanlanana kadar pişirilmesiyle hazırlanan Muş usulü keşkeğin içerisinde diğer yörelerde yapılan keşkekten farklı olarak haşlanmış nohut da bulunuyor. Piştikten sonra üzerine gezdirilen tereyağı ile lezzeti iki katına çıkıyor. Yapımı zahmetli ve uzun süren ama lezzetiyle fark yaratan Muş usulü keşkeği mutlaka denemelisiniz.
Muş yöresel yemekleri arasında önemli bir yere sahip olan cavbelek, yörede “kurut“ olarak da adlandırılan geleneksel bir yemektir. Kurut ismini üzerine dökülen kurutulmuş yoğurttan alır. Kurutulmuş yoğurt, un ve bulgur ile pişirilen bu yemek Muş sofralarında sevilerek tüketilir.
Başka yörelerde pek bilinmeyen ama Muş sofralarında önemli bir yere sahip olan bu yemek bilinen pilavları herkese unutturacak. Pişirilen bulgur servis tabağına alınarak ortası çukur haline getirilir ve ayran haline getirilmiş kurutulmuş yoğurt çukura doldurulur. İçerisine sarımsak da eklenir ve son olarak üzerine kekikli tereyağı gezdirilir. Ortaya lezzeti ile fark yaratan, deneyenlerin tekrar denemek isteyecekleri bir lezzet çıkar. Muş’a yolunuz düşerse başka bir şehirde bulmanız zor olan bu lezzeti mutlaka deneyin.
Et yemekleri ile ünlü olan Muş mutfağında oldukça farklı yemekler de bulunuyor. Birçok kişinin adını belki de ilk defa duyduğu bir yemek olan Mırtoğe, özellikle Muş kahvaltı sofralarında sıklıkla yerini almaktadır. Muş mutfağının önemli lezzetleri arasında yer alan mırtoğe yemeği, bir çeşit omlete benzer ancak lezzetiyle farkını ortaya koyar.
Un ve yağın kavrulması ve sonra içine yumurta kırılarak tavada kızartılması ile hazırlanan mırtoğe yemeği Muş geleneksel yemekleri arasında ilk sıralarda yerini almayı hak ediyor. Muş’a yolunuz düşer de bir kahvaltı sofrasına denk gelirseniz bu yemeği mutlaka denemelisiniz.
AYRAN AŞI
Bu kadar ağır et yemeğinden önce sıcak bir çorba içmeden olmaz. Soğuk kış akşamlarında içinizi ısıtacak çorbaların aksine sıcak günlerde serinlemek için içilen Ayran aşı, birçok yörede olduğu gibi Muş yöresinde de geleneksel çorbaların arasında yerini alıyor. Muş halkı tarafından çok sevilen ve gelen misafirlere de ikram edilen çorba hem yapımının kolay olması hem de lezzetli olması nedeniyle çok fazla tercih ediliyor.
Besin değeri oldukça yüksek olan ancak kalorisi düşük olan bu çorba oldukça da ekonomik. Önceden haşlanan nohut ve buğday bir kapta karıştırılır ve soğumaya bırakılır. Soğuyan karışımın üzerine ayrı bir kapta pürüzsüz hale gelene kadar çırpılan süzme yoğurt eklenir. Son olarak üzerine kuru nane eklenerek servis edilir. Sıcak yaz akşamlarında serinlemenize yardım edece bu çorbayı mutlaka denemelisiniz.
(HABER MERKEZİ)