Evdeki ergen kişiyle sağlıklı iletişim kurma önerisinde bulunan Muş Bahçeşehir Koleji Psikolojik Danışman ve Rehber (PDR) Öğretmeni Sevil Funda Taşdemir, “Aile ile iletişim, ergenlik dönemindeki genç için her zamankinden daha önemlidir” dedi.
Taşdemir, ergenlik dönemindeki bireylerin duygusal ve davranışsal yönden iniş çıkışlar yaşayabileceğini söyledi. Ergenlerin içinde bulunduğu dönemin özelliklerini bilmek, aile ve çevresindeki kişilerin ergenleri anlamasına ve daha rahat iletişim kurmasına olanak tanıdığını ifade eden Taşdemir, “Ergenlik, önceki gelişimsel evrelerde yaşanan zorlukların, çatışmaların şekil değiştirerek yeniden gündeme geldiği ve dolayısıyla bunların telafisine de olanak yaratan önemli bir geçiş dönemidir Fiziksel değişimler ergenliğin en belirgin özelliğidir ama ergenlik döneminde sadece hormonlar değişmez, duygular ve düşüncelerde değişim halindedirler. Bir ergen için vücudundaki değişimleri anlamak ve uyum sağlamak zaten yeterince zorken buna bir de kimlik gelişimi ile ilgili kaygılar eklenir. Anne-baba güvencesi altında geçen çocukluk dönemi sona ermektedir. Ergen bir taraftan bağımsızlaşmayı, birey olmayı kendine yetmeyi sabırsızlıkla isterken bir taraftan da sınırlarını bilmediği bu dünyayı keşfetmekten yalnız kalmaktan başkaları tarafından anlaşılmamaktan dolayı tedirginlik duyar. Özellikle ergenliğin ilk yılları (12-14) çatışmanın kaçınılmaz olduğu yıllardır. Kişisel farklılıklar olmakla birlikte bu dönem fiziksel değişimin en hızlı olduğu dönemdir. Hormonlardaki değişimler hem biyolojik büyümeyi hem de duygusal tepkileri yoğun olarak etkilemektedir. Bu dönemde ergenler duygularını kontrol (öfke patlamaları gibi) etmekte zorlanabilirler, duygu durumlarında ani değişimler (bir an oldukça keyifli iken bir süre sonra odasına kapanabilir) görülebilir, eleştiriye karşı oldukça duyarlı olabilirler ve oldukça hassas kırılgan bir benlik algıları vardır” ifadelerini kullandı.
Her çocuğun üç ebeveyni olduğunu dile getiren Taşdemir, bunların anne, baba ve anne-baba arasındaki ilişki olduğunu dile getirerek şunları kaydetti: “Çocuklar kendilerini güvende hissetmek için ebeveynlerinin duygu durumlarını gözlemler. Küçük bir bebekken yere düştüğünde ağlayıp ağlamamaya bile sizin yüzünüze ve tepkinize bakıp karar verdiğini hatırlıyorsunuzdur. Yaşam ve insanlara dair pek çok konuda sizin tepki ve yaklaşımlarınız onun güvende hissetmesinde önemli rol oynar. Ebeveyni olarak sizinle kurduğu ilişkinin yaşamında önemli etkileri vardır. Hatta ebeveynler arasındaki bu ilişki o kadar önemlidir ki bazı uzmanlar tarafından çocuğun 3.ebeveyni olarak isimlendirilmektedir. Demek istediğimiz; Anne baba arasındaki ilişki (EŞ olarak) çocuğun üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Çocuğun psikolojik sağlamlığını, okul başarısını ve sosyal ilişkilerini etkilemektedir. Huzurlu bir aile ortamı ve birbiri ile iyi geçinen anne-baba ilişkisi çocuğu olumlu yönde etkiler.”
Ergen ile sağlıklı yol almanın temelinin iletişimle başladığını vurgulayan Taşdemir, “Aile ile iletişim, ergenlik dönemindeki genç için her zamankinden daha önemlidir. Anne ve Babası tarafından eleştirilmeden, yargılamadan, sorgulanmadan dinlenen genç, karşılaştığı güçlükleri aşmakta zorlanmayacaktır. Ayrıca sorunlarını ailesiyle paylaşmaktan kaçınmayacaktır. Kendimize şu soruyu soralım çocuğum bir şey anlattığında onu özenle dinliyor muyum? Dizi izlerken ya da ev işi yaparken mi dinliyorum onu? Biraz empati kuralım. İşten eve gelmişsiniz, anlatacak çok şeyiniz var ve eşiniz sizi yemek yaparken dinliyor ya da kardeşiniz televizyonda haber bültenini izlerken göz teması kurmuyor sizinle. İşte duymak ve dinlemek arasında ki fark burada başlıyor. Onu dinlemiyor sadece duyuyorsunuz. Bu durumu birkaç defa yaşayan çocuk zaten annem babam beni dinlemiyor deyip sizinle iletişimi kesecektir. Ancak çocuğunuz bu şekilde bir iletişime girdiğinde işinizi bırakıp içten bir şekilde ve göz kontağı kurarak ya da onun söylediklerinin sizin için önemli olduğunu hissettirerek dinlediğinizde sorunun büyük bir kısmını çözmüş oluyorsunuz.” şeklinde konuştu.
Taşdemir şöyle konuştu: Yaşı kaç olursa olsun, iletişimde gence ne yapacağını söylemek, teselli etmek, akıl vermek, sorunu kendi doğrularımıza göre çözmek kolaydır. Zor ama doğru olan, gerçekten dinlemek, empati kurmak, tüm dikkatimizi O’na odaklamaktır. Empatik etkin dinleme yöntemini öğrenen ebeveynler, daha derin bir önem verme, saygı duyma ve takdir etme hissi keşfederler. Bunun karşılığında çocuk da ebeveyne aynı hisler ile karşılık verir. Diğer bir hassas konu ise Ergen’in olumsuz eleştiriye bakışıdır. Eleştiriyi genellikle abartarak ve çarpıtarak alırlar. Eleştiri yapılmadan önce sebebi ve sonucu açıklanırsa etkili olur. Odan çok dağınık olduğundan aradığını bulamıyorsun ve okula geç kalıyorsun. Ergenler belli etmezler ama aslında tüm değerlendirmeleri önemserler. Eleştiri kişiliğe yönelik ise ‘güç savaşı’ için neden sayarlar. Davranışa odaklanın, fikirlerine, değerlerine, davranışlarına, dış görünüşlerine yönelik takdir ifadelerini çok önemserler. Sıradan takdir ifadelerinden çok kişiye özel takdir ifadeleri etkilidir. Eğer çocuğunuz herhangi bir konu ile ilgili ‘umurumda değil’ diyorsa şunu kendinize hatırlatın: Umurumda değil demek yeterince iyi değilim, yeterince güçlü değilim, yeterince zeki değilim demekten daha kolaydır. Ergenin en çok eleştirdiği de sizsiniz en çok sığındığı da bunu asla unutmayın. Ergenlik bir süreç sağlıklı geçmesi için elimizden geleni yapalım sevgili aileler.”
HABER: KADER AKÇİL
