Sevgi, insanın doğal fıtratında vardır.Sevgi akıl ayağıyla yol alır. Aşk ise, sevginin bir üst merhalesidir.Duygusallık hakimdir. Kalp ayağıyla yol alır. Fani Aşk, gönlün istediği güzellikleri maşukta yaratır. Sevmek ise gönlün istediği güzellikleri "sevilen" de görür ve bulur.
Aşk, hayali ve güçlü kandırmacadır. Ama sevmek mutlak, sonsuz samimi ve gerçek bir doğruluktur. Aşk kör bir coşku ve körlükten kaynaklanan bir bağdır. Ama sevmek öz farkındalığına sahip olan mantıksal, parlak bir bağdır.
Aşk, genellikle şehvetten kaynaklanır. Ve şehvetten kaynaklanan her şey değersizdir. Sevmek ise ruhun içinden doğar. Bir ruh, nereye kadar yüksele bilirse, sevmek te onunla beraber yükselir. Aşk, denizde boğulmaktır. Ama sevmek, denizde yüzmektir. Aşk, görme duygusunu alır. Ama sevmek ise, onu verir. Aşk, güvensizdir. Sevmek ise güvencedir. Aşk, hep kuşkuda bulunur. Sevmek ise baştan sona kesin inançtır. Kuşkuya yer vermez. Aşktan içtikçe, insan kanar. Sevmekten içtikçe daha da susar. Aşk devam ettikçe eskir. Sevmek ise daha da yenilenir.
Aşk, maşuku kendi lokması olarak görür. Menfaatine aşıktır. Karşılık bekler. Bir başkasının onu, elinden alacağı korkusuyla hep ızdırap içinde kıvranır durur. Ve elinden alındığı durumda ikisine karşı düşmanlık beslemeye başlar. Maşuktan da nefret eder. Sevmek ise inançtır. Mutlak bir ruhun inancıdır. Sınırsız bir sonsuzluktur.Aşk, maşuka aşık oldukça kendinden geçer. Duygusallıkta kalbin ayağı kayar. Aklı baştan alır. Sersem gibi sarhoş eder. Aşk, maşuka aşıktır, maşuk için yaşar. Kendini görmez.
Sevgi, sevdikçe kendini bulur. Sevmenin dozunda seviye ve kalite vardır. Aşk, maşukta tutsak olmaktır. Sevmek ise sevgide bir değerdir.Aşkta duygular bedene hükmeder. Sevgide ise akıl bedeni yönetir. Aşk kalpledir. Mantık ikinci plandadır. Sevmekte ise önce mantık sever. Sonra kalbe havale eder. Aşk, görecelidir. Ve hayal dünyasını abartmaktır. Sevmek ise, kriteri önceler. Aşk, haz aramaktır. Sevmek ise sığınak bulmaktır. Aşk, bir açın yemek yiyişidir.Doyumsuzdur. Sevmek, yabancı ülkede dildaş bulmaktır. Aşk ateşi yakar. Sevmek ise olgunlaştırır.
Aşkın gönlü fırtınalı. Sevmek ise sakindir. Aşk, biraz uzaklarda maşuku arar. Ulaşmada engeller vardır. Aşk, bazen soğur. Bazen yakar. Sevmek, sevdiğinin yanındadır. Ulaşmada engel yoktur. Aşk, bencil ve kıskançtır. Kendinden yanadır. Maşukuna kendi için tapar. Kendi için över. Aşk, ortada yoksa aşık ta yoktur. Ama sevmekte, seven ile sevilenin arasında üçüncü bir kişi yoktur. Evet, kiminin aşkı, Yüce Yaradana. Kiminin aşkı, Sonradan yaradılana.Aşk, tek taraflı olursa, hayaller figan olur. Düğünler yas olur. Umutmaki Allahı unutturan fani aşkların bu dünyadaki cezası, gönül hapsinde zindan hayatı yaşamaktır. Aşk duygusu, Allahtan insana bir emanettir.
Faniye değil. Bekaya yönelik olarak insana verilmiştir. . Aşkı, Sahib-i hakikisine teslim et. Evet kiminin Aşkının Rabbi; Allahtır. Kiminin; Para. Kiminin; Şehvet. Kiminin; Makam ve mevki. Kiminin ise, şan ve şöhrettir. Şunu unutmaki, Allah sevgisinin yerine geçen her şey, insanı gizli şirke götüre bilir. İman tehlikeye gire bilir. Çünkü faniye aşırı aşk ve muhabbet, maşukta sahte ilahi özellikleri aramaya sebeptir. Manay-ı ismiyle değil. Manay-ı harfiyle sevmeli. Perestiş edercesine (taparcasına) fani aşkta yok olmak: İnsanı, Cennet yerine Cehenneme, yani ebedi ayrılığa götüre bilir. Öyleyse Sevme duygusu da bir imtihan aracıdır. Evet Maşuk (sevilen), fanidir. Maşuktaki fani güzellikler, Allah'ın ebedi esma ve sıfatlarının tecellisidir. Yaşlanınca, ilkbaharda eriyen karlar gibi, eski güzellikler yok olur. Ama Allah'ın isimleri, ezeli ve ebedidir.
Maşuk(sevilen) bir beşer olarak, her insan gibi bir kuldur. Aciz ve fakirdir. Her zaman Yüce Allaha muhtaçtır. Maşuktaki fani suret ve güzel huylar, size sahibi olduğu yüce Allahı hatırlatmalı. Öyleyse Sizi Baki'ye götürmeyen fani şeylerde, ebedi kaybolmayınız. Dünya ve ahiretinizi heba etmeyiniz. Evet, Allah aşk ve muhabbeti, sizi Allaha yaklaştırmalı. Fani aşk, baki aşka tebeddül etmeli, dönüşmeli. Kula kulluk yoktur. Cenab-ı Allaha kulluk vardır.
Verilen nimetlere karşı Yüce Yaradana şükür ile ibadet ederek muhabbetini göstermeli. çoğu zaman, inançlı insanlarda, kavuşmamakla biten fani aşklar, zamanla baki aşka tebeddül eder, dönüşür. Evet ilahi aşklar, ölü kalbi diriltir. İmanı arttırır. Taklidi imandan, tahkiki imana götürür. Allah'ı görür gibi yaşar.Cezbeye getirir. Yönünü ahirete çevirir. Hesap veme şuuruyla yaşar.. Ona göre adımını atar. Fakat fani aşkların basireti kördür. Hazıra konar. Faniyi ebedi zanneder. Önünü göremez.Ancak Mecnunun ilahi aşkı bundan müstesnadır.O, leylaya kavuşamayıncaaşkı, ilahi aşka dönüştü. Yunus Emre bir şiirinde, Allah aşkını şöyle dile getirir. "Cennet Cennet dedikleri,
Birkaç köşkle, birkaç huri.
İsteyene Ver onları..
Bana seni gerek, seni.."