Kalkınma Planı'nda emekli aylıklarında düşüşe yol açan aylık bağlama oranıyla ve emeklilik yaşıyla ilgili düzenleme dikkat çekti. Türkiye’nin 2024-2028 yıllarına ilişkin hedeflerini ortaya koyan 12. Kalkınma Planı TBMM Başkanlığı'na sunuldu.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, plan hedeflerine ulaşılırsa beş yıllık dönem sonunda ihracat 375.4 milyar dolara, ithalat ise 481.4 milyar dolara ulaşacak. Turizmde hedeflenen gelir artışıyla cari işlemler açığının milli gelire oranı dönem sonunda yüzde 0.2 olarak gerçekleşecek.
Merkez Bankası’nın tek haneli enflasyon hedefine ulaşmada tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edeceği belirtilen planda, dalgalı döviz kuru rejiminin sürdürüleceği, finansal istikrarın fiyat istikrarını gözetecek şekilde ekonomiyi desteklemesinin sağlanacağı kaydedildi.
Kalkınma Planı’nda küresel gelişmelerin Türkiye’ye etkisi değerlendirilirken ücretlere ilişkin önemli tespitlere yer verildi. Ortalama ücretlerin taban ücretlere yakınsamasının beceri-verimlilik-ücret dengesini bozarak orta ve uzun vadede eğitim ve becerinin öneminin azalması ile işgücü piyasasında arz talep dengesinin bozulması gibi olumsuz sonuçlara sebep olma eğilimi göstermekte olduğu vurgulandı. Bu durumun, çalışma modellerinin dönüşümünde beceri-verimlilik-ücret dengesinin dikkate alınmasını daha fazla gerekli kıldığı ifade edildi.
Küresel çapta işgücü piyasasında ekonomik ve sosyal dönüşümün ele alındığı bölümde ise emek arzının önemli bir unsuru haline gelen düşük nitelikli işlerde kontrolsüz göçmen yoğunlaşmasının, kayıt dışı istihdam başta olmak üzere iş koşullarının kötüleşmesine ve ücretler üzerinde aşağı yönlü baskı oluşmasına neden olduğu vurgulandı.
İşgücü piyasasında eşitsizliklerin belirginleşmekte olduğu ve reel ücretlerin dünyanın birçok yerinde verimlilik artışlarının gerisinde kaldığı belirtildi. Aynı zamanda işletme gelirlerinin işgücü maliyetlerinden daha fazla arttığı ve işgücünün gelirden aldığı payın azaldığı kaydedildi. Küresel salgın sonrası dönemde ülkelerin uyguladığı mali destek programları sınırlı bir iyileşme sağlasa da düşük kazançlı işlerde çalışanların satın alma güçlerinin gerileme eğiliminde olduğu ifade edildi.
Planda yer alan bazı hedefler şöyle:
Kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeler hayata geçirilerek sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliği güçlendirilecektir. Sosyal güvenlik sisteminde hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi güçlendirecek reformlar hayata geçirilecektir. Aylık bağlama sistemi kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik edecek ve mali yük getirmeyecek şekilde yeniden düzenlenecektir.
Sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla emeklilik kriterlerinin belirlenmesinde doğuşta beklenen yaşam süresi artışı ile uyumlu otomatik ayarlama mekanizmalarına ilişkin çalışmalar yapılacaktır.
Nüfusun yaşlanmasının sosyal güvenlik sistemi üzerindeki etkilerinin azaltılması için bakım sigortası ve mesleki rehabilitasyon uygulamaları hayata geçirilecektir. Yaşlı bakım hizmetlerinin finansmanı için bakım sigortası kurulacaktır.
Sürekli iş göremezlik geliri veya maluliyet aylığı alan kişilerin yeniden işgücü piyasasına dönmesi için mesleki rehabilitasyon uygulaması hayata geçirilecektir.
Sosyal güvenlik sistemi, emekli refahının artırılması ve kişilere ilave sağlık güvencesi sağlanması amacıyla tamamlayıcı emeklilik ve sağlık sistemleriyle desteklenecektir. Genel Sağlık Sigortası sisteminin sürdürülebilirliğinin güçlendirilmesi, kişilere alternatif bir sağlık güvencesi sağlanması ve sağlık hizmet sunumundaki kapasitenin etkin kullanımı için tamamlayıcı sağlık sigortacılığı teşvik edilecektir.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) daha cazip hale getirilerek fon tutarı ve katılımcı sayısı artırılacak, Otomatik Katılım Sistemi (OKS) işveren katkısını içerecek şekilde geliştirilecek ve fon çeşitliliği sağlanacaktır. OKS’nin işveren katkısını da içeren ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacaktır. OKS’de fon çeşitliliği katılımcıların farklı risk algısı ve tercihlerini dikkate alacak şekilde artırılacaktır.
BES’te yapılan kesintilerin sadeleştirilmesi ve azaltılması sağlanacaktır. Yaş ve yıl şartlarını karşılayan BES katılımcılarının fonları, Plan döneminde ihdas edilecek sigorta ürünü kapsamında, isteğe bağlı olarak uzun dönem bakım teminatına dönüştürülecektir.
Yükseköğretim kurumlarına kayıtlı 25 yaş altı öğrencilerin BES’e katılımlarını ve sistemde kalmalarını teşvik edici uygulamalar hayata geçirilecektir. OKS’de olduğu gibi BES’ten emekli olan bireylerin birikimlerini toplu olarak çekmeleri yerine programlı geri ödeme veya yıllık gelir sigortası şeklinde almaları özendirilecektir.
HABER MERKEZİ
