Sağlık ağızda başlıyor. Bunun ilk adımı da çıkan ilk dişle birlikte atılıyor. Bebeklerde ilk dişler genellikle 6-7 aylıkken çıkmaya başlıyor. Kalıcı olmadıkları için süt dişlerine yeteri kadar önem verilmiyor. Oysa kalıcı dişlerin sağlıklı ve düzgün gelişmesinde süt dişlerinin büyük rolü var. Bu nedenle süt dişlerinin çıkmasıyla beraber ömür boyu sürecek ağız bakımının başlaması gerekiyor.
Çocuklarda ağız ve diş bakımına başlanmasıyla birlikte ailelerin kafasında bir dizi soru işareti de beliriyor. Bunların başında “Diş macunu florlu mu yoksa florsuz mu olmalı?” sorusu geliyor. Flor ne işe yarıyor? Dişler için ne önemi var? Çocuklar florlu diş macunu kullanmalı mı? Merak edilen soruları Sağlık Bilimleri Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Çocuk Diş Hekimliği Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Barış Karabulut yanıtladı.
Florun rutin olarak diş macunlarında bulunduğunu ifade eden Doç. Dr. Karabulut, “Tek başına değil, sodyum florür gibi bileşikler halinde bulunuyor. Diş çürüklerini önlemede şu anda elimizdeki en önemli ajanlardan bir tanesi” diyor.
Toplumda florun zararlı olduğuna dair yanlış bir algı olduğuna da değinen Doç. Dr. Karabulut, şu parantezi açıyor:
“Bu, çok yüksek dozlarda ve çok uzun süre kullanımlarda ortaya çıkan bir etki. Diş macununda bulunan korkutucu düzeyde olabilecek bir doz değil. Flor hem çürüğün önlenmesinde hem başlamış çürüklerin gerilemesinde son derece faydalı. Çünkü dişin kaybettiği mineralleri yerine koyarak dişte tamir yapıyor. Sağlıklı dişlerde de çürüğe karşı direnci artırıyor.”
Düzgün kalıcı dişlerin sırrı iyi bakılan süt dişleri
Düzgün kalıcı dişlerin sırrı iyi bakılan süt dişleri
0-3 yaş arası çocuklara florsuz diş macunu önerisi
Yetişkinlerde flor içeren macunların tercih edildiğini belirten Doç. Dr. Karabulut, çocuklarda ise yaşa bağlı olarak kullanılması gerektiğini ifade ediyor. Çocuklarda özellikle tükürmeyi tam olarak öğrendikten sonra florlu macunlara geçilmesini tavsiye ediyor. Doç. Dr. Karabulut bu noktada sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Bazen çok küçük yaşlarda da çürük riski eğer çok fazlaysa, çok düşük dozda ve az miktarda florlu macunlarla fırçalamalarını tavsiye ediyoruz.”
Yaş grubuna göre çocukların kullanması gereken diş macunları farklılık gösteriyor. Eğer çocuk 0-3 yaş arasındaysa ve çok yüksek oranda çürük diş riski yoksa florsuz macun kullanılmasının gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Karabulut, şu tavsiyeyi yapıyor:
“Yutulmasında sakınca olmayan 0-3 yaş bebek macunları var. Bunların tadı da güzel olduğu için çocukları alıştırmak için son derece uygun oluyor.”
Çocuğun yaşı büyüdükçe kullanılan macunun ihtiyacı da değişiyor. 4-7 arasında içerisinde belli miktarda flor içeren macunlar kullanılıyor. 7 yaş ve üzerindeki çocuklar ise flor oranının daha yüksek olduğu yetişkinlerin macunlarını rahatça kullanabilir düzeye geliyor.
Doç. Dr. Karabulut, “Ancak çürük riskine göre 4-7 yaş grubunda da yüksek florürlü macun kullanacağımız durumlar olabilir. Tamamen tükürme alışkanlıklarına ve ağızdaki çürüğe göre macun seçimini hekimlerin yapması lazım” diyerek ailelere uyarı yapıyor.
Çocuklar hangi tip macunu kullanmalı?
Yumuşak kıllı diş fırçaları tercih edilmeli
Gelelim fırça seçimine… Tıpkı diş macunu gibi diş fırçası seçiminde de dikkatli olmak gerekiyor. Her yaş grubu için farklı diş fırçası kullanılması hem ağız sağlığı hem de bu alışkanlığın kazandırılması için önemli. Doç. Dr. Karabulut'a yeniden kulak veriyoruz:
“0-3 yaş dediğimiz küçük yaş gruplarında diş fırçası kıllarının olabildiğince yumuşak -yani ultra soft denilen kıllar- olması lazım ki diş etine yanlış değmelerde canı yanmasın ve fırçalamaya karşı soğumasın.”
Ailelerin en fazla merak ettiği konulardan biri de son yıllarda popüler olan motorlu diş fırçaları… Doç. Dr. Karabulut, çocuk eğer tek başına kullanacaksa 8-9 yaşından itibaren bu tip fırçaları öneriyor:
“Çünkü bu fırçalar döner başlıklı. Hızlı yapıldığı zaman çocuk fırçalayayım derken diş etine zarar verebilir. Bu nedenle çok küçük yaşlarda aile kontrolünde fırçalamalı. Ancak 8-9 yaşından sonra son derece rahat bir şekilde kullanabilirler.”
Çocuklar hangi tip macunu kullanmalı?
Okuldan gelince dişleri fırçalamak faydalı
Çocukların sağlık için günde en az iki defa diş fırçalaması gerekiyor. Normal koşullarda hiçbir şey yenilmese bile ağızda belli bir miktarda organizma oluşuyor. Buna bakarak aslında 8 saate bir dişlerin fırçalanması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Karataş, sözlerini şu şekilde noktalıyor:
“Günde en az iki kez fırçalamayı tavsiye ediyoruz. Burada ailelerde şöyle bir sıkıntı oluyor; sabah çocuk erken okula gittiği için fırçalayamıyorlar veya okulda yemek yiyor yine fırçalamıyor. Önerim, okuldan gelince fırçalamak. Bir de yatmadan önce diş fırçalanmalı. Yani minimum iki kere fırçalanmalı. Ancak dişler günde üç kez fırçalanabilirse daha iyi olur.”