ALPARSLAN DİYARI- İbrahim'e "İbo", Bilal'a "Bilo", Ayşe'ye "E'yşê", Veysel’le “Weyso”, Fatma'ya da "Fatê" derler. Bir ismi normal olarak telaffuz etmezler. Peki bunun sebebi nedir. Kürtler neden isim bozarlar hiç düşündünüz mü?
Özellikle Kürt aileler son zamanlarında çocuklarına isim koyarken iki husus üzerinde dururlar: kolay kolay bozulacak cinsten olmaması ve ismin Kur’an’da geçmesi. Peki bu hassasiyetlerin altında yatan sebepler neler? Ayrı ayrı irdeleyelim ama önceden de belirtelim; ikisinin de altında kürtlerden kaynaklanmayan milliyetçi sebepler yatmaktadır. İsimleri Araplaştırma, Kürdün “Şêr” ini Arap’ın “Esad”ı ile değiştirme tamamen ayrı bir yazının konusudur. Emevi Milliyetçiliği şimdilik şöyle dursun, biz isim bozma üzerinde yoğunlaşalım.
Öncelikle isim bozma mevzusunu irdeleyelim. Kürtler isimleri bozarlar mı? Cevap: Hayır! Kürtler aslında isimleri bozmazlar. Dilin yapısı gereği kelimeler yuvarlanıp cinsiyet özelliğine göre sonuna ek getirilir. Kürtçenin Kurmanci Lehçesi, cinsiyet özelliklerini kaybetmemiş bir lehçedir. Fransızcada olduğu gibi her ismin bir cinsiyeti vardır. Hatta eş sesli kelimeler bile cinsiyetler ayrılabiliyor. Aynı kelime cinsiyet ekleriyle iki farklı anlam kazanabiliyor. Mesela nav”ê” te (erkek) ad, isim anlamına gelirken; nav”a” wî (dişi) iç anlamına gelebiliyor. Kürt dilinin bir diğer özelliği ise isimleri hareketli kürt yaşam tarzına uygun olarak yuvarlamasıdır. İşte bu özellikten dolayı erkek isimleri "-o", kadın isimleri ise "-ê" harfi ile biter.
Bu özelliğin daha iyi anlaşılması için Slav isimlere benzetebiliriz. Slav isimleri, sıkça duyduğumuz gibi genelde "-ova" ve "-ivic" ile biter. Kadın isimlerinde "kızı" anlamına gelen "-ova" soneki vardır. Erkek isimleri ise "oğlu" anlamına gelen "-ivic" soneki barındırır. "-Ova"nın Kürtçedeki karşılığı "-ê"; "ivic"in ise "o"dur. Aradaki fark Slav isimlerinin "oğlu, kızı" anlamı taşırken, Kürt isimlerinin sadece cinsiyet belirtmesidir. Bu nedenle de işte o meşhur isim bozma hadisesini duyarız. Alo, welo, aho, ahmo veya eyşê, fatê, asê...
Peki bu tamamen kültürel ve lengüistik durum, neden "isim bozma" olarak yansıtılmıştır? Aslında bu olayın çarpıtılması tamamen kart-kurt-kürt ucubesinin bir varyasyonu ve sistematik asimilasyon girişiminin bir diğer hamlesidir. Kürtleri dil ve kültürlerinden soğutmak için uydurulmuş, sahnelenmiş ve tutmuş bir yalandır. Nispeten başarılı da olmuştur. Bir çok Kürt'ten bile "Kürtler neden isimleri bozuyor?" şeklinde sitemler duyabilirsiniz. Oysa ki bu değerlendirmeler yapılırken Türkçe isimlerle kıyaslanarak yapılmakta, başka dilin özellikleri düşünülerek yapıldığı unutulmaktadır.
Örneğin ismi "Ahmet" olan birinin isminin Kürtçesi "Ehmo", Arapçası "Ehmed'dir." Bir diğer dilde düşünülünce ismi bozulmuştur. Türk ise "Ahmet", Kürt ise "Ehmo", Arap ise "Ehmed" şeklinde seslenilmezse ismi bozulmuştur. Düşünsenize, mesele Kürt isimlerini bozmama ve orjinalini kullanma olsa Han Köylü Ahmet, Mehmet ile Zinet destanında bu durumu düzeltmez miydi? Ölümsüz yazar Ehmed’i Xani’yi rahmet ve minnetle anıyorum...
ÖZEL HABER VEYSEL EŞİN
01.06.2024 13:57