2023 yılında bile bu kadar sıra bekleyen çiftçiler acaba 1970-1980’li yıllarda bu sırayı ve nakliye işini nasıl yapıyorlardı?1980’li yıllarda Malazgirt’teki şeker pancarı kuyruğunun görüntüleri ortaya çıktı
ALPARSLAN DİYARI- Günlük hayatımızda önemli bir yeri olan şekerin ve üretiminin, Cumhuriyetin tarihsel öyküsüyle örtüşen çok önemli yönleri var. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde hayata geçirilen sanayileşme atılımının ve üretim seferberliğinin en önemli adımlarından biri, şeker üretimi alanında atılmıştır. O dönemde yaşanan onca zorluğa ve sıkıntıya karşın, şeker pancarı üreticisi desteklenmiş ve pancar ekim alanları genişlemiştir.
2018 yılına gelindiğinde ise 25 şeker fabrikasından 10’u özelleştirilerek yok pahasına satılmıştır. 2021’de de Türkşeker, Türkiye Varlık Fonu’na devredilmiştir. Yaşanan bu süreç, şeker pancarı üretimini de olumsuz etkilemiş, üretici tarladan çekilmiş ve pancar ekim alanları azalmıştır. 2020’de 21 milyon ton olan üretim, 2021 yılında 19.5 milyon tona gerilemiştir.
Şeker pancarı üretiminde yaşanan olumsuzluklar ve “üreticinin sigortası” olarak kabul edilen şeker fabrikalarının elden çıkarılması, tüketicilere daha pahalı ürün olarak yansımıştır.
Ekonomi-politik açısından çarpıcı bir gösterge olan şeker pancarı ve şekerde yaşananlardan çıkarılması gereken temel ders, yerli üretimin ve üreticinin mutlaka desteklenmesi gerçeğidir.
Malazgirtli halkın en büyük geçim kaynaklarından biri olan şeker pancarı üretimi geçmiş yıllara nazaran sürekli gelişen ekipmanlar ve imkânlarla birlikte çok daha iyi verime sahip oluyor.
Malazgirt’te şeker pancarını teslim etmek isteyen üreticiler, araçlarıyla kantar önünde uzun kuyruk oluşturuyor. Organize sanayii bölgesinde bulunan kantara ürettikleri pancarları traktörle getiren çiftçiler, Malazgirt-Bulanık karayolunda uzun kuyruklar oluşturuyor. Pancarı teslim etmek için birkaç gün bekleyen çiftçiler kimi zaman sıra tartışması da yaşıyor.
1980’li yıllarda şeker pancarı eken çiftçiler; "O zamanlardan bu zamanlara teknolojinin gözle görülür bir şekilde mesafe kaydettiği gözler önünde. 80’li yıllarda biçtiğimiz şeker pancarını at arabaları ile günlerce süren yolculuğun ardından köylerden merkezde bulunan şeker pancarı kantarına ulaştırabiliyorduk" dedi.
Öküzlerle tarlalarımızı sürüp elle topladığımız şeker pancarını elle at arabalarına yüklüyorduk diyen çiftçiler şöyle konuştu: “Öküz arabalarına yükleyip şehir merkezine getiriyorduk. Şuan ektiğimiz şeker pancarını traktörlerimiz ile ekip, biçip ve nakliyesini de traktörlerimiz ile gerçekleştiriyoruz. 80’li yıllarda günlerce süren biçim işlemlerimiz şuan bir hafta on gün içerisinde bitmiş oluyor. Ayrıca 80’li yıllara ait gördüğümüz fotoğraf karesi bizi çok duygulandırdı ne zorluklar ile çiftçilik yapmışız."
HABER: İLHAN GÜVENİR